Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Zwoleniu

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 31 sierpnia 2016 r. powódka A. K. (1) działająca przez profesjonalnego pełnomocnika wniosła o ustanowienie z datą wsteczną rozdzielności majątkowej pomiędzy powódką, a pozwanym P. K. z datą wsteczną . Data ustanowienia rozdzielności majątkowej której określenia domagała się powódka została ostatecznie sprecyzowana na dzień 1 października 2015 r. (k. 70 -protokół rozprawy ). Powódka wniosła również o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko powódka wskazuje, że w dniu 24 listopada 2012 r. zawarła z pozwanym związek małżeński i od tego momentu powstała między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Powódka podnosi, że w 2014 r. pomiędzy stronami zaczęły pojawiać się problemy spowodowane prowadzoną przez pozwanego działalnością gospodarczą i związanymi z nią zobowiązaniami pieniężnymi. Oprócz tych zobowiązań strony zaciągały także zobowiązania na budowę domu.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazuje, że we wrześniu 2015 r. odkryła, że jej mąż bez jej wiedzy od zeszłego roku zaciągał dalsze zobowiązania i zaciągał je nadal po tej dacie w różnych instytucjach finansowo-kredytowych.

Powódka argumentuje w pozwie że nie widzi innej możliwości uniknięcia odpowiedzialności za niegospodarność i nieodpowiedzialność pozwanego jak ustanowienie rozdzielności majątkowej. Powódka nie chce ponosić wciąż co raz to nowych ciężarów i kosztów związanych z zaciąganymi przez pozwanego zobowiązaniami, które nie mają nic wspólnego z zaspokajaniem potrzeb rodziny. Powódka podnosi, że wszystkie powyższe okoliczności powodują stan pociągający za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków i dobra rodziny (k. 2-3-pozew ).

Pozwany P. K. uznał powództwo (k. 107- protokół rozprawy ).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

A. K. (1) i P. K. pozostają w związku małżeńskim od dnia 24 listopada 2012 r. ( dowód: odpis skrócony aktu małżeństwa – k. 5). Małżonkowie nie zawierali żadnych umów majątkowych małżeńskich. Nie toczy się również między nimi sprawa o rozwód, bądź separację. A. K. (2) i P. K. zamieszkują razem w miejscowości (...), gmina P. w domu należącym do rodziców pozwanego. W skład majątku stron wchodzą nieruchomości w postaci dwóch działek położone w J. o łącznej powierzchni ponad 2 ha oraz samochód osobowy marki (...) z 2007r.. Małżonkowie K. posiadali również wspólny rachunek bankowy w banku (...) oraz własne osobiste rachunki bankowe . Jeden rachunek założony został w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą P. K.. A. K. (1) posiadała i nadal posiada osobny rachunek na które wpływa wynagrodzenie z tytułu jej pracy zarobkowej w firmie (...). Rachunek A. K. (1) założony został jeszcze przed wstąpieniem w związek małżeński z pozwanym. Dostęp do wspólnego rachunku w (...) mieli oboje małżonkowie ,ale z czasem korzystał wyłącznie P. K.. Małżonka nie kontrolowała przepływów finansowych na tym rachunku, nie interesowała się tym ( dowód: informacyjne wyjaśnienia A. K. (1) – k. 70 potwierdzone w jej zeznaniach – k. 108, informacyjne wyjaśnienia P. K. – k. 107 potwierdzone w jego zeznaniach – k. 108v, zeznania świadków: J. W. – k. 71-72, D. W. – k. 72, G. K. – k. 107v-108).

W czasie trwania związku małżeńskiego P. K. rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie robót remontowo-budowlanych. Działalność ta trwała od marca 2014 r. do marca 2016 r. W trakcie prowadzenia tej działalności pozwany zaciągał liczne zobowiązania pieniężne w bankach i instytucjach finansowych trudniących się udzielaniem pożyczek gotówkowych. Część z tych umów zawierana była przez P. K., jako osobę prowadzącą działalność gospodarczą, a część jako osoba fizyczna. Zobowiązania zaciągane przez pozwanego przelewane były na wspólny rachunek małżonków K., z którego korzystał P. K. i to on wypłacał z tego rachunku wszystkie środki finansowe jakie na nie wpływały ( dowód: kopia zestawienia operacji ze wspólnego rachunku bankowego w banku (...) – k. 75-98v). Łączna kwota zobowiązań wynosi ok. 400 tys. zł. Część z tej kwoty w wysokości ok. 50 tys. zł została przeznaczona na prowadzenie działalności gospodarczej, reszta została przeznaczona na hazard i zakuop środków odurzających, głównie amfetaminy ( dowód: informacyjne wyjaśnienia A. K. (1) – k. 70 potwierdzone w jej zeznaniach – k. 108, informacyjne wyjaśnienia P. K. – k. 107 potwierdzone w jego zeznaniach – k. 108v, zeznania świadków: J. W. – k. 71-72, D. W. – k. 72, G. K. – k. 107v-108, kopie umów kredytowych – k. 7-12, k. 13-19, k. 20-25, k. 27-33, k. 34-37, k. 53-59, kopie umów pożyczkowych – k. 38-39, k. 40-42, k. 43-43v, k. 45-49, k. 50-52, k. 61-63).

Jesienią, we wrześniu 2015 r. strony postępowania zawarły dwie umowy kredytowe z zamiarem sfinansowania z nich inwestycji w postaci wybudowania domu. Umowy te opiewały łącznie na kwotę ok. 60 tys. zł. Kwota z tych pożyczek wpłynęła na wspólny rachunek prowadzony przez bank (...). Pieniądze z tych kredytów zostały wypłacone przez pozwanego i przeznaczone na gry hazardowe tzw. „automaty”. W trakcie zawierania tych umów powódka A. K. (1) nie wiedziała o uprzednio zaciągniętych przez jej męża zobowiązaniach. Umowy te zawierane były bez jej wiedzy. Dowiedziała się o nich w styczniu 2016 r., a w marcu 2016 r. dowiedziała się, że środki finansowe z zaciąganych zobowiązań pozwany przeznaczył na hazard i narkotyki ( dowód: dowód: informacyjne wyjaśnienia A. K. (1) – k. 70 potwierdzone w jej zeznaniach – k. 108, informacyjne wyjaśnienia P. K. – k. 107 potwierdzone w jego zeznaniach – k. 108v, zeznania świadków: J. W. – k. 71-72, D. W. – k. 72, G. K. – k. 107v-108, kopie umów kredytowych – k. 7-12, k. 13-19, k. 20-25, k. 27-33, k. 34-37, k. 53-59, kopie umów pożyczkowych – k. 38-39, k. 40-42, k. 43-43v, k. 45-49, k. 50-52, k. 61-63).

Oprócz już wymienionych zobowiązań A. i P. małżonkowie K. zaciągnęli wspólnie kolejną pożyczkę w instytucji trudniącej się udzieleniem pożyczek o nazwie (...) w wysokości ok. 30 tys. zł. W czasie zaciągania tego zobowiązania powódka już wiedziała o części istniejących zobowiązań i kwotę, którą uzyskali przeznaczyli na spłatę części zobowiązań ( dowód: dowód: informacyjne wyjaśnienia A. K. (1) – k. 70 potwierdzone w jej zeznaniach – k. 108, informacyjne wyjaśnienia P. K. – k. 107 potwierdzone w jego zeznaniach – k. 108v).

Miesięczne raty z zaciągniętych zobowiązań wynoszą ok. 8.000 zł. W chwili obecnej zobowiązania są spłacane tylko częściowo i tylko te odnoszące się do zobowiązania zaciągniętego w banku (...) i w firmie (...). Raty z tych zobowiązań spłacane są przez A. K. (1) w wysokości odpowiednio ok. 1.200 zł w (...) i 1.000 zł w (...). Pieniądze na spłatę tych zobowiązań pochodzą z pracy zawodowej A. K. (1) oraz z pomocy materialnej jej rodziców i teściów. Pozwany obecnie mieszka i pracuje w (...) i przesyła małżonce na utrzymanie kwoty w wysokości 200-300 euro. Na chwile obecną nie toczą się żadne postępowania egzekucyjne prowadzone przez komornika ( dowód: dowód: informacyjne wyjaśnienia A. K. (1) – k. 70 potwierdzone w jej zeznaniach – k. 108, informacyjne wyjaśnienia P. K. – k. 107 potwierdzone w jego zeznaniach – k. 108v, zeznania świadków: J. W. – k. 71-72, D. W. – k. 72, G. K. – k. 107v-108).

Sąd zważył co następuje:

Kodeks rodzinny i opiekuńczy stanowi w art. 52, że z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez Sąd rozdzielności majątkowej. Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach Sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.

System wspólności majątkowej ma na celu zapewnienie rodzinie trwałych podstaw materialnych i stworzenie warunków umożliwiających realizację swoich praw i zaspokajanie swoich potrzeb przez każdego z małżonków. Analizując przyczyny do ustanowienia rozdzielności majątkowej Sąd zobowiązany jest dokonać oceny czy nie będzie to sprzeczne z dobrem rodziny, dobrem każdego z małżonków i ich dzieci.

Istnienie ważnych powodów jest jedyną przesłanką ustanowienia przez Sąd rozdzielności majątkowej na żądanie małżonka. Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie definiuje pojęcia ważnych powodów. Jego rozumienie kształtują doktryna i judykatura uznając, że ustrój małżeńskiej ustawowej wspólności majątkowej ma na celu wzmocnienie rodziny oraz zapewnienie jej ustabilizowanej bazy materialnej i najlepiej realizuje zasadę równych praw obojga małżonków w dziedzinie stosunków majątkowych, stanowiących materialną podstawę funkcjonowania rodziny. Ważne powody stanowią wytworzenie się takiej sytuacji, która w konkretnych okolicznościach faktycznych wywołuje stan pociągający za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków i z reguły także dobra rodziny. Ważne powody to także sytuacje powstałe na skutek zachowania się jednego z małżonków, polegającego na trwonieniu majątku wspólnego na skutek hulaszczego trybu życia, alkoholizmu, rażącej niegospodarności, okoliczności, że małżonkowie żyją w rozłączeniu (separacja faktyczna) itp., czy uchylaniu się od pomnażania i utrzymywania substancji majątku wspólnego, uporczywy brak przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny, uporczywe dokonywanie szczególnie ryzykownych operacji finansowych zagrażających materialnym podstawom bytu rodziny (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 stycznia 2003 r., IV CKN 1710/00, LEX nr 78281).

Mając na względzie powyższe, należy bez wątpienia uznać, że w przedmiotowej sprawie powódka wykazała, że istnieją ważne powody do ustanowienia rozdzielności majątkowej między małżonkami. Materiał dowodowy zgromadzony w toku postępowania daje mocne podstawy do uznania, że pozwany podjął czynności, które zagrażają interesowi majątkowemu rodziny. Pozwany w wyniku nieodpowiedzialnego zachowania spowodował znaczące zadłużenie. Tym samym doprowadził do powstania nadmiernych obciążeń majątkowych, które zostały zaciągnięte bez wiedzy powódki i mogą ją w przyszłości obciążyć. Ponadto zachowanie pozwanego sprowadzało się do trwonienia majątku. Również ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności z dowodów w postaci zeznań stron i świadków ( dowód: informacyjne wyjaśnienia A. K. (1) – k. 70 potwierdzone w jej zeznaniach – k. 108, informacyjne wyjaśnienia P. K. – k. 107 potwierdzone w jego zeznaniach – k. 108v, zeznania świadków: J. W. – k. 71-72, D. W. – k. 72, G. K. – k. 107v-108) dają podstawy do częściowego uwzględnienia powództwa. Zeznania te są ze sobą spójne, logiczne i konsekwentne. Zeznania te w sposób jednoznaczny przedstawiają obraz, w którym to pozwany P. K. doprowadził do ok. 400 tysięcznego zadłużenia, z której większość została zaciągnięta bez wiedzy małżonki A. K. (1). Zatem postępowanie dowodowe wykazało, że pozwany podejmował czynności zagrażające dobru majątkowemu rodziny.

W ocenie Sądu w ustalonym stanie faktycznym występują okoliczności natury majątkowej, z powodu których dalsze trwanie ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej pociągałoby za sobą poważne zagrożenie lub naruszenie interesu majątkowego małżonka żądającego ustanowienia rozdzielności. Pozwany trwonił majątek i narażał na straty. Strony postępowania cały czas pozostają we wspólnocie majątkowej, wszak mieszkają w jednym domu, a także wspomagają się finansowo (pozwany przesyła powódce część zarobionych zagranicą pieniędzy).

Z uwagi na powyższe w oparciu o art. 52 § 1 k.r.o. Sąd orzekł jak w punkcie I (pierwszym) wyroku.

Zdaniem Sądu nie zachodzą natomiast wyjątkowe okoliczności uzasadniające ustanowienie rozdzielności majątkowej z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa o których mowa w art. 52§2 k.r.o. Orzeczeniu o zniesieniu małżeńskiej wspólności ustawowej skutek wsteczny powinien być nadawany w sytuacjach rzadkich i wyjątkowych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 października 1999 r., III CKN 374/98, Lex nr 1218122). Zniesienie wspólności majątkowej z datą wsteczną jest możliwe o tyle tylko, o ile w tej dacie istniały już ważne powody zniesienia wspólności (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2004 r., III CK 126/03, M. Prawn. 2004, nr 13, s. 582, LEX nr 108480). Orzeczeniu o zniesieniu małżeńskiej wspólności ustawowej skutek wsteczny winien być nadawany w sytuacjach rzadkich i wyjątkowych. Przy rozważaniu "ważnych powodów" i daty ich wystąpienia jest wręcz obowiązkiem Sądu rozważenie nie tylko interesu rodziny, ale także i ewentualności pokrzywdzenia wierzycieli każdego z małżonków, których wierzytelności powstały w okresie objętym wstecznym działaniem orzeczenia. (Wyrok SN z dnia 15 października 1999 r., III CKN 374/98, LEX nr 1218122.)

Ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej między małżonkami, którzy pozostawali we wspólności ustawowej lub umownej, z datą wcześniejszą niż dzień wytoczenia powództwa jest dopuszczalne w zasadzie tylko wtedy, gdy z powodu separacji faktycznej (życia w rozłączeniu) niemożliwe było już w tej dacie ich współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2008 r. II CSK 371/08 OSNC 2009 nr 12, poz. 171, Biul. SN 2009 nr 4, Legalis). Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie okoliczności uzasadniające przełamanie powyższych zasad nie zachodzą. Faktem pozostaje , że powódka już po powzięciu i potwierdzeniu informacji o istniejących długach jej małżonka , zaciągnęła wraz z nim kolejną pożyczkę by móc spłacić część innych zobowiązań. Zatem współdziałała z nim w celu zmniejszenia powstałych zobowiązań, czyli zarządzali razem majątkiem wspólnym, w tym zobowiązaniami. Ponadto powódka spłaca część zobowiązań, w tym zobowiązania zaciągnięte na spłatę innych długów, a tym samym sama na siebie wzięła ciężar zobowiązań, co sprawa, że po części uznaje je jako zobowiązania wspólne. Strony nie pozostają i w żadnych okresie od początku trwania związku małżeńskiego nie pozostawały w separacji faktycznej. Jak wynika z relacji samej powódka miała możliwość zarządzania wspólnym rachunkiem bankowym , na który wpływały kwoty pochodzące z zaciąganych przez pozwanego zobowiązań. Nie dołożyła jednakże należytej staranności aby takie czynności zarządu podejmować. (twierdzenia powódki k. 72, 108-109)

Wobec powyższego Sąd ustanowił rozdzielność majątkową między stronami z dniem złożenia pozwu , tj. z dniem 31 sierpnia 2016 r. Dlatego też w zakresie ustanowienia rozdzielności z datą wsteczną powództwo podlegało oddaleniu i orzeczeniu jak w punkcie II (drugim) wyroku.

Z uwagi na to, iż powództwo zostało uwzględnione tylko częściowo, sąd na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. oraz w zw. z art. 102 k.p.c. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 100 złotych tytułem zwrotu połowy opłaty od pozwu. Wyrok w niniejszej sprawie leży w interesie obu stron. Obie strony odnoszą z niego korzyści. Sąd tych samych, powołanych powyżej przepisów wzajemnie zniósł koszty zastępstwa procesowego. Dlatego też Sąd orzekł jak w punkcie III (trzecim) i IV (czwartym) wyroku.

SSR Piotr Chudzio