Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Zwoleniu

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 15 lutego 2022 r. (data nadania) powód Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W. wniósł o zasądzenie od pozwanej M. K. kwoty 2.802,25 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu w Elektronicznym Postępowaniu Upominawczym do dnia zapłaty. Powód wniósł także o zasądzenie od pozwanej na jego rzecz kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c.

W uzasadnieniu swego żądania strona powodowa wskazuje, że pozwana w dniu 31 marca 2016 r. zawarła z W..pl (...). z o.o. ramową umowę pożyczki, na podstawie której pozwana zwarła w dniu 18 października 2018 r. umowę pożyczki ratalnej. Strona pozwana nie wywiązała się z zaciągniętego zobowiązania.

Powód argumentuje, że w dniu 18 sierpnia 2020 r. zawarł z W..pl (...). z o.o. umowę przelewu wierzytelności cedując na jego rzecz całość praw i obowiązków wynikających z umowy zawartej przez stronę pozwaną z wierzycielem pierwotnym. Powód wskazuje, że wierzytelność będąca przedmiotem umowy cesji została wskazana w załączniku do umowy, w którym szczegółowo wskazano dane pozwalające na identyfikację konkretnej wierzytelności. Z kolei dowodem istnienia oraz obowiązku spełnienia świadczenia ciążącego na stronie pozwanej jest wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego i ewidencji analitycznej podpisany przez upoważnioną osobę.

Strona powodowa podnosi, iż na dochodzoną pozwem należność składa się należność główna w kwocie 1.833,29 zł, należności uboczne (prowizja) w kwocie 833,84 zł oraz skapitalizowane odsetki w wysokości 135,12 zł ( k. 3-4v i k. 43).

Pozwana M. K. w odpowiedzi na pozew złożonej w dniu 25 marca 2022 r. (data nadania) wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów postępowania według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c..

W uzasadnieniu swego stanowiska strona pozwana kwestionuje legitymację czynną po stronie powodowej wyrażając wątpliwość jakoby powód nabył wierzytelność dochodzoną pozwem. M. K. kwestionuje prawdziwość treści przedstawionych wraz z pozwem dokumentów (np. wyciągu z ksiąg rachunkowych) pod kątem tego, że powód jest wierzycielem pozwanego i, że wierzytelność wynosi kwotę w nim wskazaną oraz, że wierzytelność dochodzona pozwem wynika z umowy pożyczki powołanej przez powoda.

Pozwana zarzuca nieważność ramowej umowy przelewu wierzytelności z dnia 18 sierpnia 2020 r. i umowy przelewu wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji kwestionując umocowanie osób podpisanych pod przedstawionymi przez powoda dokumentami. Strona pozwana wskazuje, że umowa przelewu wierzytelności ani żaden wykaz wierzytelności, czy inny dokument nie zawierają ceny sprzedaży wierzytelności wobec strony pozwanej, ani żadnej innej łącznej ceny, mimo, że jest to czynność prawna odpłatna. Dlatego w ocenie pozwanej umowa ta jest nieważna, gdyż nie ma minimalnych elementów jej treści. Co oznacza, że nie przenosi ona wierzytelności z pierwotnego wierzyciela na rzecz powoda jako nabywcy.

Pozwana podnosi, że nabycie przedmiotowej wierzytelności jest sprzeczne z celem funduszu, a więc prawnie niedopuszczalne.

M. K. kwestionuje prawdziwość treści oświadczenia pożyczkodawcy o zapłacie ceny i przejściu wierzytelności z pożyczkodawcy na powoda. Podnosi, że umowa przelewu wierzytelności jest nieskuteczna, bo jest dokonywana pod warunkiem zawieszającym zapłaty ceny. Kwestionuje oświadczenie cedenta o zapłacie ceny, a ponadto wskazuje, że osoba podpisana pod tym oświadczeniem nie miała do tego umocowania.

Strona pozwana kwestionuje prawdziwość załącznika do umowy cesji i podnosi, że umowa cesji nie obejmuje wierzytelności wobec pozwanej. Podnosi, że dokument nie jest podpisany, nie został sporządzony przez strony ani nie odnosi się do umowy cesji.

Pozwana zarzuca, że umowa cesji nie określa wierzytelności w sposób wystarczający i jest nieważna, względnie bezskuteczna, a wierzytelność przedstawiona w wyciągu nie jest częścią załącznika do umowy cesji powołanej przez powoda.

M. K. kwestionuje istnienie pożyczki argumentując, że umowa nie istnieje, ewentualnie jest nieważna. W przypadku uznania umowy za zawartą, pozwana zarzuca jej nieważność z uwagi na istnienie klauzul abuzywnych w postanowieniach dotyczących całkowitego kosztu kredytu obejmującego opłaty. Kwestionuje naliczanie tak wysokich opłat, które w jej ocenie są nieuzasadnione, a nadto nie wykazano jej dlaczego naliczono tak wysokie opłaty. Pozwana zarzuca, że postanowienia umowy nie zostały uzgodnione indywidualnie, a treść umowy kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami rażąco naruszając jej interes. W ocenie pozwanej opłaty te zmierzają do zwiększenia kosztów ponad dopuszczalne odsetki maksymalne od udzielonej pożyczki. Pozwana zarzuca abuzywność postanowieniom dotyczącym opłat.

M. K. kwestionuje prawdziwość treści wezwań do zapłaty, zawiadomienia o cesji, wyciągu z ksiąg rachunkowych. Strona pozwana kwestionuje wysokość zadłużenia pozwanej wobec powoda oraz tytuł zadłużenia ( k. 26-27v i k. 103-103v).

W replice na odpowiedź na pozew złożonej w dniu 11 kwietnia 2022 r. (data nadania) powód wskazał, iż zarzut nieudowodnienia istnienia roszczenia należy uznać za całkowicie bezzasadny. Powód podnosi, że przedłożona została do akt dokumentacja na okoliczność istnienia zobowiązania strony pozwanej w postaci umowy zawartej między stroną pozwaną, a wierzycielem pierwotnym.

Strona powodowa wskazuje, że przedstawił szczegółowe wyliczenie wartości przedmiotu sporu poparte przedłożoną do akt dokumentacją, w związku z czym zarzut braku udowodnienia wysokości roszczenia jest całkowicie bezzasadny.

Powód argumentuje, że szczegółowo wykazał swoją legitymację czynną oraz umocowanie przedkładając umowę cesji, z której wynika, że nie dysponowałby dokumentacją dotyczącą umowy pożyczki zawartej z pozwaną, gdyby nie zawarł umowy cesji.

Strona pozwana podnosi, że do akt sprawy załączony został jedynie wyciąg z wykazu wierzytelności potwierdzony za zgodność z oryginałem stanowiący listę wierzytelności będących przedmiotem umowy cesji ograniczony do danych pozwanej, z uwagi na jego obszerność. Ponadto wskazuje, że roszczenie nie zostało oparte na wyciągu z ksiąg rachunkowych lecz na dokumentacji potwierdzającej istnienie zobowiązania.

Powód zaprzecza, aby stosowane były przez wierzyciela pierwotnego klauzule abuzywne oraz wzorce umów naruszające interesy konsumenta. W niniejszej sprawie pozaodsetkowe koszty udzielenia pożyczki nie naruszają przepisów ustawy o kredycie konsumenckim. Ponadto pożyczkodawca jednoznacznie wskazał w umowie pożyczki wysokość kosztów pożyczki, wysokość odsetek oraz kwotę udzielonej pożyczki i okres na który została udzielona, a pozwana miała możliwość zapoznania się z warunkami umowy pożyczki.

Strona powodowa argumentuje, że przedstawiła dowód na uiszczenie ceny nabycia wierzytelności oraz dokumentację świadczącą o prawidłowej reprezentacji stron umowy cesji wierzytelności ( k. 42-48).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny

M. K. posiadała aktywne konto pożyczkobiorcy na stronie internetowej pożyczkodawcy W..pl (...). z o.o. z siedzibą w W.. Utworzenie aktywnego konta było konieczne, bowiem był to warunek, bez którego nie można było zawrzeć umowy ramowej pożyczki za pośrednictwem portalu internetowego (...) Następnie M. K., działająca poprzez ustanowionego pełnomocnika, któremu pełnomocnictwo zostało udzielone poprzez oświadczenie złożone za pośrednictwem strony internetowej (...) przy wykorzystaniu zawartego tam formularza pełnomocnictwa, za pośrednictwem aktywnego konta pożyczkobiorcy na stronie internetowej pożyczkodawcy złożyła wniosek o zawarcie ramowej umowy pożyczki. Powyższe skutkowało tym, że w dniu 31 marca 2016 r. M. K. zawarła z W..pl (...). z o.o. z siedzibą w W. ramową umowę pożyczki o nr (...). Na podstawie tej umowy udzielona jej została odnawialna linia pożyczki. Linia pożyczki udzielona na podstawie umowy ramowej ma charakter pożyczki odnawialnej, w wyniku której pożyczkobiorca może wielokrotnie dokonywać wypłat i spłat w okresie obowiązywania umowy ramowej. W dniu 18 października 2018 r. M. K. została wypłacona, przez W..pl (...). z o.o. w W. pożyczka w kwocie 4.000 zł, od której to kwoty naliczona została prowizja w wysokości 3.233,20 zł. Całkowita kwota do zapłaty wynosiła sumę 7.233,20 zł i w tej wysokości udzielona ona została M. K. w dniu 18 października 2018 r. rozłożona na 24 równe miesięczne raty z terminem spłaty przypadającym na 19 dzień każdego miesiąca poczynając od miesiąca listopada 2018 r., a kończąc na dniu 19 października 2020 r. Zgodnie z umową zobowiązanie to miało postać pożyczki ratalnej. Wskazana umowa stanowiła, że z tytułu wypłaty pożyczki pożyczkobiorca zobowiązany był do zapłaty prowizji naliczanej na zasadach określonych w tabeli kosztów. Maksymalna wysokość prowizji, zgodnie z umową, nie mogła przekraczać 85% kwoty pożyczki ratalnej. Zapisy umowy stanowią, że niespłacenie kapitału pożyczki ratalnej zgodnie z harmonogramem rat powoduje powstanie zadłużenia przeterminowanego, od którego pobierane są odsetki od zadłużenia przeterminowanego (odsetki karne) w wysokości dwukrotności sumy aktualnej stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych (w stosunku rocznym). Umowa ta zawarta została jako umowa o kredyt konsumencki zawierany z konsumentem bez jednoczesnej obecności obu stron przy wykorzystaniu środków porozumiewania się na odległość i jej wykonanie również następuje bez jednoczesnej obecności stron ( dowód: wydruk ramowej umowy pożyczki wraz z formularzem informacyjnym – k. 49-62v, wydruk pełnomocnictwa wraz z potwierdzeniem wypłaty pożyczki i harmonogramem – k. 64-66).

Pismem datowanym na dzień 3 kwietnia 2020 r. W..pl (...). z o.o. w W. wystosowało wobec M. K. pismo zawierające wypowiedzenie ramowej umowy pożyczki o nr (...) z uwagi na niedotrzymanie przez pożyczkobiorcę warunków udzielenia wypłaty określonych w umowie ramowej. Tym samym przedmiotowa umowa, zgodnie z jej zapisami, znalazła się w 60-dniowym okresie wypowiedzenia. Na dzień wypowiedzenia umowy zadłużenie M. K. wynosiło kwotę 2.682,13 zł ( dowód: wydruk wypowiedzenia umowy – k. 63).

W dniu 18 sierpnia 2020 r. W..pl (...). z o.o. z siedzibą w W. (zbywca) zawarł z Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W. (nabywca), reprezentowanym przez (...) S.A. z siedzibą we W., umowę przelewu wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji. Przedmiotem tej umowy było nabywanie od zbywcy pozbawionych jakichkolwiek wad prawnych, niespornych, nieprzedawnionych i wymagalnych wierzytelności pieniężnych szczegółowo określonych w załączniku do tej umowy. Zgodnie z zawartą umową zbywca przeniósł na nabywcę wierzytelności wymienione w załączniku do umowy za cenę i na warunkach określonych w umowie, a nabywca oświadczył, że wierzytelności te nabył za cenę i na warunkach określonych w umowie. Ze zanonimizowanego załącznika do umowy przelewu wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji z 18 sierpnia 2020 r. wynika, że wymienionym aktem objęta została również wierzytelność w postaci umowy pożyczki o nr (...) udzielona M. K., w której łączna wartość zadłużenia wskazana została w wysokości 2.683,67 zł, zaś kapitał na kwotę 1.833,29 zł, koszty na kwotę 833,84 zł, a odsetki karne na kwotę 16,54 zł. Z oświadczenia zbywcy wierzytelności, podpisanego przez prawidłowo umocowanego pełnomocnika w osobie A. Ł. wynika, że w dniu 31 sierpnia 2020 r. nabywca wpłacił na rachunek bankowy zbywcy całość ceny należnej z tytułu cesji wierzytelności objętej umową przelewu wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji z dnia 18 sierpnia 2020 r. Wskazana umowa przelewu wierzytelności została podpisana po stronie zbywcy przez uprawiony do reprezentacji zarząd spółki w osobach prezesa zarządu T. F. i członka zarządu Ł. K., a po stronie nabywcy przez prawidłowo umocowanego pełnomocnika M. T. ( dowód: potwierdzone za zgodność z oryginałem kopie: umowy przelewu wierzytelności – k. 9-11v, załącznika do umowy – k. 12, danych KRS – k. 68-80v, k. 82v-89v zawierające dane osób uprawnionych do reprezentacji oraz do udzielenia pełnomocnictw, pełnomocnictw – k. 81-82, k. 91-92, notarialnego potwierdzenia złożenia podpisów – k. 90-90v i k. 93-93v, k.95-95v, oświadczenia o zapłacie ceny – k. 94 i potwierdzenia przelewu – k. 96).

Pismem datowanym na dzień 16 września 2020 r. W..pl (...). z o.o. w W. wystosował wobec M. K. zawiadomienie o zmianie wierzyciela wynikającej z umowy pożyczki o nr (...) i wynikającym z tego przeniesieniem wierzytelności na nabywcę wraz z wszelkimi odsetkami, roszczeniami i kosztami dotyczącymi przedmiotowej wierzytelności. Następnie Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W., działający przez pełnomocnika, wystosował do M. K. wezwanie do zapłaty do dnia 11 października 2021 r. zadłużenia w wysokości 2.799,27 zł wynikającej z umowy pożyczki o nr (...) zawartej z poprzednim wierzycielem tj. W..pl (...). z o.o. w W. ( dowód: wydruki pism – k. 18-18v i k. 67).

W dniu 10 lutego 2022 r. Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W. wystawił wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego i ewidencji analitycznej, w którym wskazał, że na dzień jego wystawienia łączne należności M. K. wynoszą 2.802,25 zł. Na kwotę wymagalnego zadłużenia składają się kwoty: 1.833,29 zł – należność główna, 135,12 zł – odsetki i 833,84 zł - koszty. Wyciąg z ksiąg rachunkowych został podpisany przez osobę umocowaną do dokonywania takich czynności ( dowód: wyciąg z ksiąg rachunkowych – k. 8, potwierdzona za zgodność z oryginałem kopia pełnomocnictwa – k. 5).

Prokura Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W. w dniu 14 października 2021 r. złożył przeciwko M. K. pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym dochodząc kwoty żądania z tytułu przedmiotowej umowy pożyczki. Postępowanie to, wobec skutecznie wniesionego sprzeciwu przez M. K. od wydanego nakazu zapłaty, zostało umorzone w całości w dniu 20 grudnia 2021 r. ( dowód: okoliczność zweryfikowana przez sąd poprzez elektroniczny dostęp do akt sprawy Elektronicznego Postępowania Upominawczego VI Nc-e (...) ).

Sąd Rejonowy zważył, co następuje

Powództwo zasługuje w całości na uwzględnienie.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w postaci dokumentów prywatnych, bowiem ich treść nie budziła wątpliwości sądu i stanowiła przekonujący i miarodajny dowód w sprawie. Nie ulega wątpliwości, że dokument prywatny, może również stanowić dostateczny dowód istnienia roszczenia i jego wysokości. Należy jedynie mieć na względzie, że moc dowodowa dokumentu prywatnego jest słabsza, niż dokumentu urzędowego, ponieważ nie korzysta on z domniemania, że jego treść jest zgodna ze stanem rzeczywistym. Jego przydatność dla wykazania określonej okoliczności powinna być zatem oceniana w granicach zakreślonych przepisem art. 233 § 1 k.p.c. przy uwzględnieniu całokształtu zebranego w sprawie materiału. Tak też jest w niniejszej sprawie. Przedstawione przez stronę powodową dowody, które są dokumentami prywatnymi, wskazują na istnienie wierzytelności, która powstała w wyniku niespłacania zaciągniętej przez M. K. pożyczki.

Z uwagi na treść art. 327 ¹ k.p.c. Sąd poprzestał na wskazaniu dowodów, na których się oparł, natomiast nie omawiał dowodów zgromadzonych w niniejszej sprawie, albowiem żadnemu z nich nie odmówił wiarygodności.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego bezsprzecznie wynika, że M. K. została udzielona pożyczka, która nie została przez pożyczkobiorczynię spłacona.

Przechodząc do zarzutów wskazanych w sprzeciwie pozwanej wskazać należy, że powód posiada legitymację czynną do wytoczenia niniejszego powództwa. Z potwierdzonych za zgodność z oryginałem kopii umowy przelewu wierzytelności i jej załącznika (k. 9-12) wynika, że powód nabył zindywidualizowaną wierzytelność dotyczącą umowy pożyczki o nr (...) zawartej przez M. K.. Umowa ta zawiera wszystkie elementy, które wskazują na przejście wierzytelności na rzecz powoda. Osoby podpisane pod umową zakupu wierzytelności były prawidłowo umocowane do reprezentacji stron tych umów, bowiem w imieniu zbywcy występowali członkowie zarządu uprawnieni do reprezentacji, zaś w imieniu nabywcy występował pełnomocnik umocowany przez mocodawców ujawnionych w KRS, jako osoby uprawnione do reprezentacji, których dane dostępne są w elektronicznym systemie prowadzonym przez Ministerstwo Sprawiedliwości - ekrs.ms.gov.pl, a ponadto wynikało to również ze złożonych przez powoda informacji KRS (k. 68-80v, k. 82v-89v). Wskazać również należy na prawidłowość dokumentu w postaci wyciągu z ksiąg rachunkowych (k. 8). Dokument ten w swej treści odnosi się do zawartej umowy pożyczki o nr (...), a także do załącznika do umowy przelewu wierzytelności, bowiem wskazuje na tożsamą należność dotyczącą kapitału i kosztów (1.833,29 zł i 833,84 zł). Ponadto W. z ksiąg rachunkowych został sporządzony przez uprawnioną do tego osobę (k. 5).

Nie ma racji pozwana argumentując, że umowa ramowa cyklicznego przelewu wierzytelności ani żaden wykaz wierzytelności, czy inny dokument nie zawierają ceny sprzedaży wierzytelności wobec strony pozwanej, ani żadnej innej łącznej ceny, mimo, że jest to czynność prawna odpłatna. Przedmiotowa umowa przelewu dotyczyła wielu wierzytelności, w tym wierzytelności pozwanej na co wskazuje załącznik do umowy (k. 12). Przedłożona przez powoda potwierdzona za zgodność z oryginałem kopia załącznika do umowy cesji jest dostatecznie zindywidualizowana. Faktem jest, że przedstawione jako dowód przez powoda odpis tej umowy oraz załącznika zostały zanonimizowane, w tym również w kwestii ceny zapłaty za zakupioną wierzytelność. Nie oznacza to jednak, że nie doszło do zapłaty ceny nabycia wierzytelności. Dowodzi temu oświadczenie z 17 września 2020 r. (k. 94) złożone przez prawidłowo umocowanego do tej czynności pełnomocnika (k. 95), a także dowód w postaci wydruku potwierdzenia zapłaty ceny (k. 96). Z. danych przez powoda ma związek tylko i wyłącznie z ochroną tajemnicy przedsiębiorstwa i obawą wykorzystania ujawnionych informacji. Tym samym i w tym zakresie zarzuty pozwanej o nieważności umowy z uwagi na nie posiadanie minimalnych elementów w jej treści są nietrafne.

Skoro doszło do prawidłowego przejścia uprawnień na rzecz obecnego wierzyciela (powoda), nie sposób więc zarzucać brak prawdziwości co do dokumentów informujących pozwaną o cesji wierzytelności i wezwania do zapłaty. Dlatego w tym zakresie zarzuty strony pozwanej jawią się jako gołosłowne i nie poparte jakimikolwiek dowodami.

Sąd w całości przychyla się do stanowiska powoda, że wierzytelność pozwanej mogła być objęta przelewem wierzytelności. W ocenie sądu okoliczności tej, w przedmiotowym przypadku, nie stoją na przeszkodzie żadne uwarunkowania. Dlatego zarzut pozwanej, że nabycie przedmiotowej wierzytelności jest sprzeczne z celem funduszu, a więc prawnie niedopuszczalne jest chybiony.

Odnosząc się do zarzutów nieproporcjonalności zastosowanych opłat przez pożyczkodawcę względem udzielonej pożyczki oraz abuzywności postanowień umowy wskazać należy, iż zgodnie z art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Klauzulę generalną zawartą w art. 385 ¹ k.c. uzupełnia przykładowa lista „niedozwolonych postanowień umownych” zamieszczona w art. 385 ³ k.c. Obejmuje ona najczęściej spotykane w praktyce klauzule, które uznawane są za sprzeczne z dobrymi obyczajami i zarazem rażąco naruszające interesy konsumenta. W zasadzie zatem brzmienie komentowanego przepisu nakazuje sądowi najpierw dokonać oceny przez pryzmat kryteriów przewidzianych w art. 385 ¹ k.c., a dopiero potem, jeśli sąd będzie miał wątpliwości, sięgnąć do art. 385 ³ k.c. Nie jest więc uzasadniony pogląd, że incydentalna kontrola treści postanowień umownych powinna odbywać się w pierwszej kolejności przez odwołanie do normy prawnej zawartej w art. 385 ³ k.c., jako szczegółowej względem normy wyrażonej w klauzuli generalnej, a dopiero później nastąpić ma sprawdzenie, czy w świetle postanowienia art. 385 ¹ § 1 k.c. istnieją okoliczności usprawiedliwiające zastosowanie ocenianej klauzuli w konkretnym stosunku prawnym. Dopiero wątpliwość zrodzona przy ocenie na podstawie art. 385 ¹ k.c., dokonywanej w sposób określony w art. 385 ² k.c., pozwala zastosować normę interpretacyjną z przepisu art. 385 ³ k.c., co w konsekwencji oznacza uznanie badanego postanowienia za niedozwolone.

Wskazać należy, że wspólną cechą klauzul z art. 385 ³ k.c. jest nierównomierne rozłożenie praw, obowiązków i ryzyka między stronami, prowadzące do zachwiania równowagi kontraktowej. Niemniej jednak jak wskazały powyższe argumenty w pierwszej kolejności należy zastosować art. 385 ¹ k.c. do oceny zastosowanych opłat dodatkowych, jako sprzecznej z dobrymi obyczajami i rażąco naruszającej interesy konsumenta. Dopiero w przypadku wątpliwości będzie można zastosować art. 385 ³ k.c. Klauzule wymienione w przepisie art. 385 ³ k.c. nie będą mogły zostać uznane za niedozwolone postanowienia umowne w szczególności wówczas, gdy dotyczyły jednoznacznie określonych głównych świadczeń stron, bądź też gdy analiza treści umowy i wzorca oraz kontekstu sytuacyjnego wskazują, że postanowienia te nie naruszają równowagi kontraktowej. Chodzi tu o takie klauzule, które jedną ze stron (konsumenta), z góry, w oderwaniu od konkretnych okoliczności, stawiają w gorszym (trudniejszym) położeniu niż stronę posługującą się wzorcem.

Ustawodawca wskazał w art. 385 ¹ § 3 k.c., że nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Jednocześnie stosownie do art. 385 ¹ § 4 k.c. ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje. Oznacza to, że w znacznej liczbie przypadków ciężar dowodu będzie spoczywał na przedsiębiorcy udzielającym pożyczki.

W rozpoznawanym powództwie bezsporne jest, że umowa została zawarta z konsumentem. Pod pojęciem konsumenta kodeks cywilny w art. 22 ¹ rozumie osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Zawarta pomiędzy stronami umowa pożyczki nie była związana z działalnością zawodową ani gospodarczą pozwanej. Poza sporem pozostaje również to, że postanowienia umowy nie zostały uzgodnione indywidualnie z pozwaną, bowiem stanowiły wzorzec umowy pożyczki zaproponowany przez pożyczkodawcę przed zawarciem umowy. Aby móc stwierdzić, czy dane postanowienie umowne stosowane we wzorcu umownym stanowi postanowienie niedozwolone niezbędne jest dokonanie analizy spełnienia łącznie przesłanek przewidzianych w art. 385 ¹ § 1 k.c. Przesłanki „sprzeczności z dobrymi obyczajami” i „rażącego naruszenia interesów konsumenta” muszą być spełnione łącznie, co jednoznacznie wynika z treści przepisu (por. wyrok Sądu Najwyższego z 29.8.2013 r., I CSK 660/12, L.; wyr. SA w Warszawie z 26.4.2013 r., VI ACA 1571/12, L.). Pojęcie dobrych obyczajów należy interpretować przez pryzmat uczciwości, lojalności i poszanowania drugiej strony umowy. O rażącym naruszeniu interesów konsumenta można mówić w sytuacji nieusprawiedliwionej dysproporcji praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku zobowiązaniowym, natomiast działanie wbrew dobrym obyczajom będzie miało miejsce wtedy, gdy w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego partner konsumenta tworzy takie klauzule umowne, które godzą w równowagę kontraktową stosunku (por.: wyrok Sądu Najwyższego z 13 lipca 2005r., I CK 832/04, Pr. Bankowe 2006/3/8, Biul. SN 2005/11/13, Lex nr 159111, wyrok Sądu Najwyższego z 3 lutego 2006 r., I CK 297/05, Biul. SN 2006/5/12, Wokanda 2006/7-8/18, Lex nr 179741). Ocena rzetelności określonego postanowienia umowy wymaga zatem rozważenia indywidualnego rozkładu obciążeń, kosztów i ryzyka, jakie wiąże się z przyjętymi rozwiązaniami oraz zbadania jak wyglądałyby prawa lub obowiązki konsumenta w sytuacji, w której postanowienie to nie zostałoby zastrzeżone.

Umowa pożyczki sformułowana zgodnie z zasadami uczciwego i rzetelnego obrotu na rynku kapitałowym, powinna jasno określać, które opłaty i prowizje stanowią zysk pożyczkodawcy, a które są pobierane na pokrycie konkretnych kosztów ponoszonych przez niego w związku z zawartą umową i jej obsługą. Za niedozwolone klauzule umowne, w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c., należy więc uznać te postanowienia, które pod postacią opłaty pobieranej formalnie na poczet pokrycia kosztów konkretnych czynności, faktycznie stanowią dla pożyczkodawcy źródło dodatkowego zysku, ukryte przed konsumentem, pozwalając mu omijać przepisy dotyczące wysokość odsetek maksymalnych oraz niedopuszczalności kary umownej za niespełnienie świadczenia pieniężnego.

W umowie będącej przedmiotem oceny w niniejszym postępowaniu przewidziano prowizję w wysokości 3.233,20 zł, która stanowiła pozaodsetkowy koszt udzielenia pożyczki. W ocenie sądu zapisy umowne pożyczki odnoszące się do prowizji nie można traktować jako niedozwolonych klauzul umownych. Prowizja ta nie została ukryta w nieczytelnym zapisie umownym. Jest jasno wskazana w umowie pożyczki, obok wymienionej całkowitej kwoty pożyczki. Zapis ten jest jasny, czytelny, zrozumiały i właściwie zdefiniowany. Ponadto wskazana wysokość prowizji obliczona jest stosownie do art. 36a ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2022 r., poz. 246 t.j.) i nie przekracza wartości maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów pożyczki. Według wskazanego w przywołanym przepisie wzoru maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów pożyczki wynieść winna w tym konkretnym przypadku kwotę 3.367,12 zł. Zdaniem sądu zapisy umowy dotyczyły jednoznacznie określonych głównych świadczeń stron i nie naruszają równowagi kontraktowej, zaś ustalona kwota prowizji nie przewyższa maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu.

Odpowiedzialność pozwanej względem powoda wynika z art. 720 § 1 k.c., z którego wynika obowiązek zwrotu przez pożyczkobiorcę otrzymanych sum, w zw. z art. 3 ust. 1. ustawy o kredycie konsumenckim, z dnia 12 maja 2011 r. (Dz. U. z 2022 r., poz. 246 t.j.), w której przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Tym samym w niniejszym przypadku mamy do czynienia z kredytem konsumenckim o którym mowa w art. 3 ust. 1 i 3 przywołanej ustawy.

Z kolei zgodnie z treścią art. 78 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2019 poz. 2357 t.j.) wskazuje, że do umów pożyczek pieniężnych zawieranych przez bank stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zabezpieczenia spłaty i oprocentowania kredytu, natomiast art. 69 ust. 1 wskazanej ustawy stanowi, że przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Żądanie powoda zostało oparte o art. 471 k.c. Artykuł ten wskazuje odpowiedzialność odszkodowawczą za skutki niewykonania zobowiązań. Przytaczany przepis stanowi, iż dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Odpowiedzialność kontraktowa (zwana też umowną bądź odpowiedzialnością na zasadach ogólnych) powstaje między wierzycielem, a dłużnikiem (więc między stronami stosunku zobowiązaniowego). Roszczenie wierzyciela o wykonanie przekształca się, zgodnie z art. 471 k.c., w roszczenie odszkodowawcze. Innymi słowy - roszczenie odszkodowawcze zastępuje roszczenie o spełnienie świadczenia zgodnie z treścią zobowiązania.

Odszkodowanie za nienależyte wykonanie umowy jest świadczeniem mającym naprawić szkodę spowodowaną niewłaściwym działaniem bądź zaniechaniem dłużnika - ma więc na celu wyrównanie uszczerbku wywołanego nieprawidłowym zachowaniem kontrahenta, a nie wymuszenie na nim wykonania zobowiązania zgodnie z treścią umowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2009 r., II CSK 435/08, LEX nr 527121).

W doktrynie i judykaturze rozpowszechniony jest pogląd, iż do zaistnienia odpowiedzialności kontraktowej muszą zajść łącznie trzy przesłanki: niewykonanie bądź nienależyte wykonanie zobowiązania, fakt poniesienia szkody oraz związek przyczynowy pomiędzy niewykonaniem bądź nienależytym wykonaniem zobowiązania, a szkodą (por. tezę 2 wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 października 2009 r., sygn. I CSK 84/09, LEX nr 551843) - odnosząc powyższe ustalenia do rozważań dotyczących problematyki ciężaru dowodu należy stwierdzić, iż analogicznie powód jest obowiązany do udowodnienia tych trzech okoliczności.

W świetle powyższego przepisu oraz stanowiska pozwanej należy wskazać, że powód ponad wszelką wątpliwość udowodnił istnienie zaległego zobowiązania po stronie pozwanej, okoliczności na podstawie których oparł swoje roszczenie oraz wykazał wymienione powyżej przesłanki odpowiedzialności kontraktowej dłużniczki. Wskazać należy, iż do podstawowych obowiązków pozwanej z umowy pożyczki zawartej z powodem należał zwrot kwoty wykorzystanej pożyczki wraz z odsetkami oraz zapłata umówionej prowizji od udzielonej pożyczki w oznaczonym terminie. Bez cienia wątpliwości doszło do zawarcia umowy pożyczki oraz do powstania zaległości w jej spłacie, za które odpowiedzialność ponosi strona pozwana. To ona bowiem po uzyskaniu pożyczki nie dokonała jej spłaty. Jednocześnie żaden z zarzutów pozwanej wywiedziony w toku procesu nie okazał się skuteczny, a zwłaszcza dowiedziony. Podnoszone przez pozwaną argumenty nie znajdują poparcia w zgormadzonym materiale dowodowym i nie mogły mieć wpływu na rozstrzygnięcie. Zgłaszane zarzuty są w ocenie sądu gołosłownymi twierdzeniami nieudowodnionymi absolutnie w żaden sposób.

Dlatego też w ocenie sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości co do dochodzonej kwoty o czym sąd orzekł jak w punkcie I (pierwszym) wyroku.

Pozwana przegrała proces w całości i na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. należało zasądzić od niej zwrot kosztów procesu na rzecz powoda. Na wysokość zasądzonych kosztów składa się uiszczona opłata od pozwu w wysokości 200 zł (w tym opłata od pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym), opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, wynagrodzenie pełnomocnika powoda w wysokości 900 zł zgodnie z § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r., poz. 265 t.j.). Dlatego mając na uwadze powyższe w oparciu o powołane przepisy Sąd orzekł jak w punkcie II (drugim) wyroku.

Sędzia Robert Tomikowski