Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Zwoleniu

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 24 grudnia 2021 r. (data nadania) powodowie N. P. i P. P. wnieśli o zasądzenie od pozwanego (...) sp. z o.o. w K. kwoty 57.500 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 5 listopada 2021 r. do dnia zapłaty, a także o zasądzenie od pozwanego zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swego żądania strona powodowa wskazuje, że w dniu 10 grudnia 2020 r. zawarli z pozwanym umowę o wykonanie i montaż zabudowy meblowej, której termin realizacji wynosił do 12 tygodni od dnia wpłacenia kwoty 37.500 zł. Wskazaną kwotę powodowie wpłacili w dniu 18 marca 2021 r., a zatem czas na wykonanie umowy upłynął w dniu 11 czerwca 2021 r. Umowa ta nie została nigdy wykonana, strony nigdy nie porozumiały się co do zmiany terminu wykonania umowy, a pozwany nigdy nie wykazał okoliczności opóźnienia, za które nie ponosiłby odpowiedzialności.

Powodowie podnoszą, że w dniu 30 września 2021 r. wystosowali ostateczne wezwanie do wykonania umowy w terminie 10 dni, pod rygorem odstąpienia od umowy. Z uwagi na brak odpowiedzi pozwanego pismem doręczonym pozwanemu w dniu 25 października 2021 r. powodowie odstąpili od umowy i wezwali pozwanego do zapłaty kwot: 10.000 zł – tytułem uiszczonego zadatku, 37.500 zł – tytułem uiszczonej dopłaty, 10.000 zł – tytułem dwukrotności wysokości zadatku ( k. 3-7).

W dniu 30 grudnia 2021 r. tut. sąd wydał nakaz zapłaty zgodnie z żądaniem strony powodowej ( k. 46).

We wniesionym w terminie, w dniu 31 stycznia 2022 r. (data nadania), sprzeciwie (...) sp. z o.o. w K. wniósł o oddalenie powództwa w całości, wniósł powództwo wzajemne o zasądzenie od powodów na jego rzecz kwoty 47.500 zł wynikającej z III etapu zawartej umowy wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 20 października 2021 r. do dnia zapłaty oraz wniósł o zasądzenie na jego rzecz od powodów kosztów sądowych według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swego stanowiska pozwany wskazuje, że powodowie świadomi sytuacji epidemiologicznej i związanymi z tym obostrzeniami, lockdownomi i ograniczonymi działaniami na wielu płaszczyznach dobrowolnie zdecydowali się na podpisanie umowy z pozwanym na wykonanie zabudowy meblowej. Pozwany wskazuje, że na przedmiotowej umowie wskazany został termin realizacji do 12 tygodni od dnia wpłacenia wskazanej w umowie kwoty pod warunkiem, że nie wystąpi sytuacja nadzwyczajna związana z (...)19, np. zakaz handlu, zamknięte sklepy, zakaz przemieszczania się itp. W takim przypadku termin wydłuża się o czas trwania sytuacji nadzwyczajnej. Pozwany argumentuje, że powodowie byli świadomi powyższego zapisu, bowiem złożyli czytelne, własnoręczne podpisy na każdej ze stron umowy, dodatkowo parafując każdą naniesioną zmianę.

Pozwany podnosi, że na poczet umowy wykonał szereg prac m.in. pełną wycenę przedmiotu umowy, doradztwo w doborze sprzętu AGD, aranżacja wnętrz lokalu powodów, pełne szkice, rysunki techniczne, wykonanie próbek koloru frontów meblowych.

Strona pozwana wskazuje także, iż przedłużający się remont w lokalu powodów miał wpływ na harmonogram prac pozwanego. Pozwany podnosi również, że informował powodów o sytuacji związanej z realizacją umowy i skutkami lockdownu, a pozwani mieli tego świadomość i spodziewali się realizacji umowy z końcem roku 2021, lecz mimo to zażądali zmiany warunków umowy na zasadach przez nich określonych, a w konsekwencji powodowie odstąpili od umowy na dwa tygodnie przed terminem montażu zabudowy meblowej.

Pozwany argumentuje, że podczas trwania umowy ani razu nie powiedział, ani nie napisał, że nie wykona przedmiotu umowy, nie odstąpił od wykonania umowy, nie oszukał, nie wprowadził w błąd strony przeciwnej na etapie przygotowania, podpisania i trwania umowy ( k. 53-59).

W odpowiedzi na pozew wzajemny złożony w dniu 4 kwietnia 2022 r. (data nadania) N. P. i P. P. wnieśli o oddalenie powództwa wzajemnego w całości i wnieśli o zasądzenie od pozwanego (powoda wzajemnego) na rzecz powodów (pozwanych wzajemnie) zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu stanowiska powodowie (pozwani wzajemni) podnieśli, że żądanie pozwanego (powoda wzajemnego) nie istnieje, gdyż nigdy nie stało się wymagalne. Ponadto z zawartej z pozwanym umowy wynika, że pozostała do dopłaty kwota miała być płata w terminie 3 dni roboczych od dnia powiadomienia o planowanym terminie montażu, zaś powodowie takiego zawiadomienia nigdy nie otrzymali. Przybliżony termin listopad/grudzień 2021 nie może być uznany za konkretny termin wykonania umowy, generujący, zgodnie z treścią umowy, obowiązek zapłaty 47.500 zł po stronie powodowej.

Powodowie argumentują, że ze względu na skuteczne odstąpienie od umowy w całości, uznana jest ona za niezawartą, a w związku z tym roszczenie pozwanego nie mogło stać się wymagalne. Wskazują również, że pozwany nigdy nie wykazał okoliczności opóźnienia, za które nie ponosiłby odpowiedzialności. To na pozwanym ciąży obowiązek wykazania jak epidemia (...)19 wpłynęła na realizację tego konkretnego zamówienia. Pozwany nie przedstawił na to żadnych dowodów. W ocenie powodów rozstrzyga to kwestię pozwu wzajemnego.

Powodowie kwestionują zawarte w pozwie wzajemnym argumenty, w których pozwany deklarował wykonanie szeregu prac i czynności oraz wpływ sytuacji C. obszernie się do nich ustosunkowując. Wskazali również, iż część przedłożonych przez pozwanego dokumentów załączonych do pozwu wzajemnego w ogóle nie dotyczy przedmiotowej umowy, a zdecydowana większość przedstawionych zdjęć w ogóle nie dotyczy mieszkania powodów. Wskazują również, że pozwany nie przestawił także rzekomych faktur zakupowych materiałów do produkcji zabudowy meblowej, na które powołuje się w pozwie wzajemnym ( k. 112-121 i k. 151).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny

W dniu 10 grudnia 2020 r. zawarta została pomiędzy (...) sp. z o.o. w K. (sprzedającym), a N. P. i P. P. (kupującymi) umowa, która swym przedmiotem obejmowała: pomiar pomieszczeń przeznaczonych pod zabudowę meblową; projekt – szkic wykonany na podstawie pomiarów: zabudowy meblowej, połączeń elektrycznych i hydraulicznych, sufitów z rozmieszczeniem oświetlenia, przebudowy ścian niezbędnych do wykonania zabudowy; wykonanie zabudowy meblowej; transport mebli; montaż mebli. Kupujący pod umową podpisali się w dniu jej sporządzenia w obecności pracownika sprzedawcy w salonie w W. przy ulicy (...), zaś sprzedawca, którego reprezentował prezes zarządu J. S. (1), uczynił to w dniu następnym. Szczegółowy zakres prac określał załącznik do umowy z naniesionymi poprawkami. Wykonanie umowy miało mieć miejsce w W. w mieszkaniu na ul. (...). Strony tej umowy pierwotnie ustaliły cenę zabudowy na kwotę 110.000 zł, lecz w wyniku rezygnacji z niektórych rozwiązań, cena ta została ostatecznie określona na kwotę 75.000 zł. Zgodnie z zapisami umowy jej pierwszy etap stanowiła zapłata zadatku w wysokości 10.000 zł, i którą to kwotę N. P. i P. P. uiścili gotówką w dniu 11 grudnia 2020 r. Z kolei drugi etap umowy odnosił się do rozpoczęcia produkcji zabudowy meblowej i związany był z dopłatą 50% wartości umowy tj. kwoty 37.500 zł w terminie 3 dni roboczych od dnia przesłania za pośrednictwem poczty elektronicznej projektu – szkicu umiejscowienia hydrauliki, oświetlenia, karton-gipsu - wykonanych na podstawie pomiarów z natury. Pomiary zostały dokonane w dniu 18 marca 2021 r. tj. w okresie kończenia robót remontowych w przedmiotowym mieszkaniu wykonywanych przez A. P. i kupujący w tej dacie (18 marca 2021 r.) dokonali zapłaty na rzecz sprzedającego kwoty 37.500 zł. Zgodnie z zapisami umowy termin realizacji wynosił do 12 tygodni od dnia wpłacenia ww. kwoty pod warunkiem, że nie wystąpi sytuacja nadzwyczajna związana z epidemią (...)19 (np. zakaz handlu, zamknięte sklepy, zakaz przemieszczania itp.). W takim przypadku termin realizacji wydłuża się o czas trwania sytuacji nadzwyczajnej. Umowa wskazywała, że kolejnym etapem było wyznaczenie, na 14 dni roboczych wcześniej, terminu dostarczenia i montażu zabudowy meblowej oraz dopłata kwoty 47.500 zł w terminie 3 dni roboczych od dnia powiadomienia za pośrednictwem poczty elektronicznej o planowanym terminie montażu zabudowy meblowej. Ostatnim etapem przedmiotowej umowy był montaż zabudowy meblowej. Graficznie przedmiot umowy został zaprezentowany na sporządzonych szkicach, które zaparafowane są podpisami kupujących ( dowód: potwierdzona za zgodność z oryginałem kopia umowy wraz z załącznikiem – k. 20-30 oraz kopia tej umowy i załącznika – k. 67-77, wydruk potwierdzenia przelewu – k. 31, kopia szkiców – k. 78, k. 80, k. 81-83, k. 84-87, k. 89, k. 93, k. 95-102, k. 103-104, informacyjne wyjaśnienia N. P. i P. P. – k. 174-175 potwierdzone w ich zeznaniach – k. 177-177v, częściowe informacyjne wyjaśnienia J. S. (2) – k. 175-175v częściowo potwierdzone w jego zeznaniach – k. 177v-178, zeznania świadków: E. B. – k. 175v-176 A. P. – k. 176).

W okresie luty-wrzesień 2021 r. N. P. i P. P. prowadzili (zarówno wspólnie jak i osobno), drogą elektroniczną, korespondencję z prezesem (...) sp. z o.o. tj. J. S. (1) w zakresie technicznych szczegółów zawartej umowy (kolor, wymiary zabudowy itp.) oraz na jakim etapie jest realizacja umowy. W e-mailu z dnia 28 kwietnia 2021 r. J. S. (1) poinformował kupujących, że nie jest realny termin montażu mebli w dniu 9 czerwca 2021 r. wskazując, że od 28 marca większość handlu jest wstrzymana, znaczna część materiałów niezbędnych do wykonania zamówienia (m.in. płyty meblowe o konkretnie wybranych numerach) nie są osiągalne u dostawców ze względu na wstrzymanie produkcji w wielu zakładach pracy, wynikające z obostrzeń i sytuacji związanej z pandemią na przełomie ostatniego roku. Wskazywał także, iż został poinformowany, że zatowarowanie magazynów u dostawców powinno nastąpić najwcześniej na przełomie czerwca i lipca. W mailu tym J. S. (1) utrzymywał, że po dostarczeniu brakującego asortymentu potrzebuje ok. 4-5 tygodni na zmontowanie przedmiotu umowy na hali produkcyjnej. Podnosił, że z uwagi na zmieniającą się sytuację nie jest w stanie na obecną chwilę podać konkretnej daty, czeka na materiały. W odpowiedzi na tą wiadomość P. P. wskazywał, że wydłużenie terminu jest dłuższe niż się spodziewał i ma nadzieje, że to będzie maksymalne wydłużenie ( dowód: wydruk treści wiadomości e-mail – k. 122-138 i k. 163-168, informacyjne wyjaśnienia N. P. i P. P. – k. 174-175 potwierdzone w ich zeznaniach – k. 177-177v, częściowe informacyjne wyjaśnienia J. S. (2) – k. 175-175v częściowo potwierdzone w jego zeznaniach – k. 177v-178).

W dniu 24 czerwca 2021 r. w przedmiotowym lokalu miał miejsce kolejny pomiar wykonywany przez J. S. (1) i wówczas N. P. i P. P. zostali poinformowani, że termin ulegnie kolejnemu przesunięciu bez podania jakiejkolwiek daty. W dniu 27 lipca 2021 r. wystosowany został do J. S. (1) e-mail, w którym P. P. zwraca się o udzielenie informacji na jakim etapie jest obecnie realizacja zamówienia z podaniem terminu realizacji. W odpowiedzi na tą wiadomość J. S. (1) wskazał, że czeka jeszcze na materiały i poinformuje mailowo jak już wszystko dotrze i wtedy poda termin montażu ( dowód: wydruk treści wiadomości e-mail – k. 123 i k. 166, informacyjne wyjaśnienia N. P. i P. P. – k. 174-175 potwierdzone w ich zeznaniach – k. 177-177v, częściowe informacyjne wyjaśnienia J. S. (2) – k. 175-175v częściowo potwierdzone w jego zeznaniach – k. 177v-178)

W dniu 2 sierpnia 2021 r. N. P. i P. P. skierowali do J. S. (1) e-mail wskazując, że z uzyskanych od sprzedawcy informacji montaż mebli, przy uwzględnieniu obostrzeń pandemicznych i ich skutków, miał odbyć się najpóźniej w połowie sierpnia, zaś w czerwcu dowiedzieli się, że termin ten ulegnie kolejnemu przesunięciu, lecz bez podania jakichkolwiek dat. W wiadomości tej wezwali J. S. (1) do poinformowania, do dnia 6 sierpnia 2021 r., jakich elementów, łącznie z informacją od jakiego dostawcy, brakuje do realizacji zamówienia montażu mebli wskazując, że wiedza ta umożliwi podjęcie decyzji co do zmiany materiałów na inne, szybciej/bardziej dostępne. Zwrócili się również o możliwość częściowej realizacji zamówienia jeśli zabudowa do któregoś z pomieszczeń jest w całości gotowa. W odpowiedzi na ten mail J. S. (1) wskazał, że nie będzie pisać kolejny raz tego samego i podniósł, że przybliżony termin montażu to listopad/grudzień ( dowód: wydruk treści wiadomości e-mail – k. 122-123 i k. 165, informacyjne wyjaśnienia N. P. i P. P. – k. 174-175 potwierdzone w ich zeznaniach – k. 177-177v, częściowe informacyjne wyjaśnienia J. S. (2) – k. 175-175v częściowo potwierdzone w jego zeznaniach – k. 177v-178).

W dniu 22 sierpnia 2021 r. N. P. i P. P. skierowali do J. S. (1) e-mail, w którym podnosili, że na wskazany przez wykonawcę ogólnikowy termin realizacji zamówienia jako „listopad/grudzień” i odnosząc to do dnia 3 sierpnia 2021 r. to termin realizacji wynosi 15-19 tygodni, a cała realizacja zajmie czas trzykrotnie dłuższy niż określony w umowie tj. ok. 36 tygodni. Ponowili również żądania zawarte w poprzednim e-mailu. W wiadomości tej kupujący wskazali także, iż dalsza współpraca ze sprzedawcą jest możliwa w przypadku, jeśli zostanie stworzony aneks do umowy w postaci określenia ostatecznego terminu realizacji zamówienia (ewentualnie terminy cząstkowe), określenia wysokości kar umownych w przypadku przekroczenia terminu, zabezpieczenia szybkiego odzyskania pieniędzy np. za pomocą weksla. Wskazali oni również, że oczekują także informacji na temat brakujących obecnie elementów/materiałów, określenia etapu na jakim są poszczególne etapy zabudowy, podania konkretnego, nieprzekraczalnego terminu, w który zrealizowane zostanie w całości zamówienie. W treści tej wiadomości N. P. i P. P. wskazali, że oczekują odpowiedzi do dnia 26 sierpnia 2021 r. drogą mailową, a w przypadku braku współpracy, odmowy stworzenia aneksu rozważają oni m.in. odstąpienie od umowy, a także konieczność bezzwłocznej zapłaty zadatku w łącznej kwocie 20.000 zł oraz zwrotu dotychczas zapłaconych środków. W odpowiedzi na tą wiadomość, w e-mailu z dnia 23 sierpnia 2021 r., J. S. (1) wskazał: „skoro tak pan to widzi… proszę kierować sprawę do sądu. Jeśli ten zdecyduje, że firma (...) ma zapłacić, i ile to będzie. Termin montażu zabudowy jest podany tj. listopad/grudzień 2021” ( dowód: wydruk treści wiadomości e-mail – k. 163-164, informacyjne wyjaśnienia N. P. i P. P. – k. 174-175 potwierdzone w ich zeznaniach – k. 177-177v, częściowe informacyjne wyjaśnienia J. S. (2) – k. 175-175v częściowo potwierdzone w jego zeznaniach – k. 177v-178).

Pismem datowanym na dzień 27 września 2021 r., a doręczonym w dniu 4 października 2021 r. N. P. i P. P., za pomocą ustanowionego pełnomocnika, wezwali (...) sp. z o.o. w K. do wykonania przedmiotowej umowy w terminie do 10 dni od dnia otrzymania wezwania pod rygorem odstąpienia od umowy. Pismo to pozostało bez odpowiedzi adresata ( dowód: potwierdzona za zgodność z oryginałem kopia pełnomocnictwa oraz pisma wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 32-36).

Pismem datowanym na dzień 16 października 2021 r., a doręczonym w dniu 25 października 2021 r. N. P. i P. P., za pomocą ustanowionego pełnomocnika, wystosowali wobec (...) sp. z o.o. w K. odstąpienie od umowy i wezwali do zapłaty kwot: 10.000 zł – tytułem uiszczonego zadatku, 37.500 zł – tytułem uiszczonej dopłaty, 10.000 zł – tytułem drugiej wysokości zadatku – w terminie do 10 dni od otrzymania niniejszego odstąpienia ( dowód: potwierdzona za zgodność z oryginałem kopia pisma wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 37-40).

Pismem datowanym na dzień 16 listopada 2021 r., a doręczonym w dniu 22 listopada 2021 r. N. P. i P. P., za pomocą ustanowionego pełnomocnika, wezwali (...) sp. z o.o. w K. do zapłaty kwoty 57.500 zł w terminie do dnia 25 listopada 2021 r. ( dowód: potwierdzona za zgodność z oryginałem kopia pisma wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 41-44).

Od czasu zawarcia umowy nie był zawierany do niej żaden aneks w zakresie terminu jej realizacji ani w formie pisemnej, ani w formie ustnej, ani w formie mailowej. N. P. i P. P. wykazali dobrą wolę rozumiejąc sytuację wywołaną C., że ten termin może się przedłużyć, lecz nie spodziewali się, że będzie to tak znaczne przedłużenie ( dowód: informacyjne wyjaśnienia N. P. i P. P. – k. 174-175 potwierdzone w ich zeznaniach – k. 177-177v, częściowe informacyjne wyjaśnienia J. S. (2) – k. 175-175v częściowo potwierdzone w jego zeznaniach – k. 177v-178).

Sąd Rejonowy zważył, co następuje

W ocenie sądu powództwo N. P. i P. P. w całości należało uwzględnić, natomiast powództwo wzajemne (...) sp. z o.o. w K., jako nieudowodnione należało oddalić.

Sąd swe rozstrzygnięcie oparł na podstawie okoliczności bezspornych oraz o zgromadzony materiał dowodowy w postaci dokumentów prywatnych, bowiem ich treść nie budziła wątpliwości sądu, nie była kwestionowana przez żadną ze stron procesu i stanowiła przekonujący i miarodajny dowód w sprawie. Sąd wziął również pod uwagę materiał dowodowy w postaci osobowych źródeł dowodowych tj. zeznań powodów: N. P. i P. P. (k. 177-177v, poprzedzone ich informacyjnymi wyjaśnieniami – k. 174-175), częściowych zeznań pozwanego złożonych w osobie prezesa (...) sp. z o.o. (k. 177v-178, częściowo potwierdzonych w informacyjnych wyjaśnieniach – k. 175-175v) oraz zeznań świadków: E. B. i A. P. (k. 175v-176). Sąd oparł się na tych zeznaniach stron i świadków, które znalazły swoje potwierdzenie w dowodach zebranych podczas postępowania oraz na tym czy tworzą one logiczną i spójną całość z dowodami, którym sąd przyznał już walor wiarygodności. Sąd wziął również pod uwagę te okoliczności, które nie były przez strony kwestionowane i na tych podstawach oparł ustalony stan faktyczny.

W związku z powyższym sąd w całości dał wiarę zeznaniom powodów oraz słuchanych świadków, bowiem treść tych zeznań znalazła swoje potwierdzenie w dowodach zebranych podczas postępowania oraz tworzyła logiczną i spójną całość z dowodami, którym sąd przyznał już walor wiarygodności. Sąd nie dopatrzył się sprzeczności we wskazanym materiale dowodowym dlatego też, bacząc na wyważoną ocenę treści ich zeznań, przyznał im walor wiarygodności.

Z kolei za jedynie częściowym uznaniem zeznań strony pozwanej (powoda wzajemnego) przemawiało brak wykazania dowodów na wskazywane w zeznaniach okoliczności. Przede wszystkim materiał dowodowy nie daje podstaw do uznania, że powodowie zaakceptowali termin realizacji zamówienia na przełomie listopada i grudnia oraz, że pozwany informował powodów o postępach prac oraz o tym, że część materiałów została zakupiona. Pozwany nie udowodnił w żadnym razie również, że na dochodzoną przez niego w pozwie wzajemnym kwotę 47.500 zł składa się zakupiony przez spółkę materiał na potrzeby realizacji tego zamówienia ani, że poniósł jakiekolwiek koszty na wykonanie pomiarów, wykonanie dokumentacji. Pozwany nie zdołał również udowodnić, że przyczyna opóźnienia w realizacji wynikała z opóźnień zatowarowania materiałów u jego kontrahentów i związana była z pandemią C.-19. Pozwany poza gołosłownymi twierdzeniami na te okoliczności nie przedstawił żadnego dowodu. Dlatego w przywołanym zakresie sąd nie dał wiary zeznaniom powoda. W pozostałym zakresie treść zeznań pokrywa się z pozostałymi dowodami i treść ta okazała się przydatna do ustalenia stanu faktycznego.

Przechodząc do uzasadnienia prawnego dochodzonego przez powoda żądania należy przypomnieć, że pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy, na mocy której pozwany miał przeprowadzić w należącym do powodów mieszkaniu prace polegające na pomiarze pomieszczeń, sporządzeniu projektu (zabudowy meblowej, podłączeń elektrycznych i hydraulicznych, sufitów z rozmieszczeniem oświetlenia, przebudowy ścian niezbędnych do wykonania zabudowy), wykonania zabudowy meblowej, transportu mebli i montażu zabudowy meblowej. Zawarta przez strony umowa, jest umową o dzieło, gdyż zawiera wszelkie elementy przedmiotowo istotne tejże umowy. Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 627 k.c., przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. O zakwalifikowaniu umowy do danego typu, decyduje zaś jej treść ustalona przez strony. Umowa o dzieło jest umową określonego rezultatu (ma na celu wytworzenie dzieła, tu: pomiarów, projektu, wykonania, transportu i montażu zabudowy meblowej).

W niniejszej sprawie znajdują zatem zastosowanie postanowienia zawartej przez strony umowy o dzieło, przepisy Kodeksu cywilnego, w szczególności art. 627 k.c. - 645 k.c.

Jak już zostało wspomniane umowa o dzieło jest umową rezultatu. Zgodnie z art. 627 k.c., przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Obowiązek zamawiającego zapłaty wynagrodzenia odpowiada obowiązkowi przyjmującego zamówienie wykonania oznaczonego dzieła. Według art. 642 § 1 k.c., w braku odmiennej umowy przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie w chwili oddania dzieła. Jeżeli dzieło nie zostało wykonane w ogóle bądź zostało wykonane na tyle wadliwie, że nie nadaje się do wykorzystania, to przyjąć należy, że umowa o dzieło nie została przez wykonawcę wykonana. W takiej sytuacji nie można mówić ani o wydaniu (oddaniu) dzieła, ani o obowiązku jego odebrania, a zatem nie powstaje także obowiązek zamawiającego zapłaty wynagrodzenia (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 22 września 2015 r., VI ACa 1273/14, Lex nr 1950215).

W przedmiotowym przypadku znajdzie zastosowanie art. 635 k.c., który uprawnia zamawiającego do odstąpienia od umowy w sytuacji, gdy przyjmujący zamówienie pozostaje w takiej zwłoce, która uprawdopodobnia, że nie będzie możliwe ukończenie dzieła w terminie.

Ostatni z przywołanych przepisów przyznaje uprawnienie do złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy w sytuacji, w której opóźnienie w wykonaniu dzieła jest tak dalekie, iż wątpliwym jest wykonanie dzieła w uzgodnionym przez strony terminie. Skutkiem złożenia oświadczenia o odstąpieniu jest wygaśnięcie węzła obligacyjnego jaki wiązał strony. Z momentem jego złożenia strony nie są już zobligowane do świadczenia, a zobowiązanie wygasa ze skutkiem ex tunc. Z chwilą złożenia skutecznego oświadczenia o odstąpieniu od umowy strony zobowiązane są do zwrotu wzajemnie uczynionych na swoją rzecz świadczeń. Zgodnie bowiem z treścią art. 494 k.c. strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy, a druga strona obowiązana jest to przyjąć. Strona, która odstępuje od umowy, może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również na zasadach ogólnych naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania (§ 1). Zwrot świadczenia na rzecz konsumenta powinien nastąpić niezwłocznie (§ 2).

W ocenie sądu materiał dowodowy zgromadzony w sprawie dał podstawy do ustalenia, iż ziściły się przesłanki uprawniające powodów do złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy, co skutkowało obowiązkiem zwrotu na ich rzecz wpłaconego zadatku, wpłaconej połowy ceny zamówienia oraz dwukrotności wpłaconego zadatku.

Zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Przy czym na podstawie art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Mając powyższe na uwadze stwierdzić należało, że na stronie powodowej spoczywał obowiązek wykazania, że pozwany opóźniał się z realizacją swojego zobowiązania wynikającego z zawartej umowy, w sposób pozwalający przypuszczać, iż nie wykona go w terminie. Na pozwanym natomiast ciążył obowiązek wykazania, że przesłanki takie nie zaistniały lub, że nie ponosi za nie odpowiedzialności. Reguła dotycząca ciężaru dowodu nie może być rozumiana w ten sposób, że zawsze, bez względu na okoliczności sprawy, spoczywa on na stronie powodowej. Zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu, wynikającym z przywołanych przepisów, powód jest zobowiązany do wykazania wszystkich okoliczności uzasadniających jego roszczenie tak co do zasady jak i wysokości. Pozwany zaś, który odmawia uczynienia zadość żądaniu powoda, obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje (por. wyrok Sądu Najwyższego z 3 października 1969 r., II PR 313/69, Legalis 14124 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 1982 r., I CR 79/82, Legalis 23098). Art. 6 k.c. rozumiany być musi również w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2006 r., IV CSK 299/06, Legalis 161055 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2007 r., II CSK 293/07, Legalis 162518).

W treści sprzeciwu od nakazu zapłaty pozwany potwierdził zawarcie umowy z powodami. Podniósł natomiast, że opóźnienie w wykonaniu umowy wynikało z przyczyn przez niego niezawinionych, spowodowanych przez pandemię C.-19 i brakami materiałów niezbędnych o wykonania zamówienia.

W toku niniejszego postępowania poza sporem pozostawały zatem okoliczności związane z zawarciem umowy i wzajemnymi uzgodnieniami stron co do wysokości wynagrodzenia, sposobu i terminów jego płatności, a także terminu jaki strony ustaliły na realizację umowy. Spór skoncentrował się wokół tego po czyjej stronie leżały przyczyny niewykonania przez pozwanego zobowiązania w umówionym terminie.

W ocenie sądu materiał dowodowy zgromadzony w aktach sprawy potwierdzał okoliczności wskazane w uzasadnieniu pozwu, a także te na które wskazywali powodowie. Z treści przedłożonych wiadomości e-mail wynikało, iż powodowie aktywnie korespondowali z pozwanym, uściślali i uszczegóławiali kwestie techniczne zamówienia, a także zwracali się do pozwanego o przyspieszenie terminu realizacji umowy i wskazania daty w jakim ma odbyć się finalizacja zamówienia. Nie może zatem być mowy, że powodowie nie współdziałali przy realizacji umowy. Wręcz przeciwnie kontaktowali się z pozwanym dążąc do jej wykonania. Z materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy nie wynikają żadne okoliczności, które wskazywałyby na naganne zachowanie powodów lub na ich postępowanie jako przyczynę zwłoki. Postawa taka widoczna była natomiast po stronie pozwanego. Strona pozwana nie przedstawiła żadnego dowodu wskazującego na problemy materiałowe jakie rzekomo występowały w przedmiotowym projekcie i które, wespół z pandemią i istniejącymi obostrzeniami, powodowały istotne opóźnienie w realizacji zamówienia. Oczywistym jest, że w okresie istniejących obostrzeń covidowych, zaburzeniami w łańcuchach dostaw, prowadzenie działalności gospodarczej było co najmniej trudne. Niemniej jednak w ocenie sądu od pozwanej spółki, profesjonalisty w swej dziedzinie, stawia się większe wymagania w zakresie prowadzonej działalności. W dacie podpisywania umowy (10.12.2020 r.) stan zagrożenia epidemicznego trwał już blisko 9 miesięcy, zatem nie była to sytuacja nagła zmieniająca i zaburzająca prowadzone interesy. Ponadto najtrudniejszy okres związany z ograniczeniami w działalności gospodarczej oraz zakazem przemieszczania się trwał do 11 kwietnia 2020 r. Okoliczności, na które powoływał się pozwany miały więc miejsce jeszcze przed zawarciem umowy z powodami. Oczywistym jest, że w dacie po podpisaniu umowy istniały nowe zasady bezpieczeństwa, przedłużone zostały obowiązujące restrykcje i wprowadzone dodatkowe lecz ich zakres nie był już tak dolegliwy jak w pierwszym etapie pandemii. Pozwany zrzucający w zasadzie całą odpowiedzialność za niewykonanie zamówienia na pandemię i jej skutki gospodarczo-społeczno-ekonomiczne nie wykazuje żadnym dowodem, że za całą sytuację odpowiada właśnie ta okoliczność. W ocenie sądu nie stało nic na przeszkodzie, by w sytuacji świadomości nie wykonania umowy w terminie zawrzeć aneks do przedmiotowej umowy z określeniem terminu. Pozwany już w kwietniu wiedział o niemożności dotrzymania terminu, co zresztą powodowie zrozumieli i wówczas akceptowali. Niemniej jednak w czerwcu 2021 r. również wiedział, że termin ten zaczyna być coraz bardziej odległy, ale nadal nie dążył do aneksowania umowy w zakresie terminu realizacji. Taka też sytuacja miała miejsce w sierpniu, kiedy to powodowie coraz usilniej dążyli do wykonania dzieła przez pozwanego i wskazania daty terminu montażu mebli, lecz wtedy pozwany wskazał ogólnikowy i przybliżony termin listopad/grudzień roku 2021. Ponownie zaznaczyć należy, iż od pozwanej spółki, jako profesjonalisty, wymaga się zdecydowanie większej staranności w prowadzeniu działalności gospodarczej i zabezpieczeniu nie tylko własnych interesów, ale też interesów własnych klientów. Nie można zaakceptować działania, w którym spółka, jako podmiot silniejszy w zasadzie nie realizuje swych umów i niejako zwodzi klientów nie przedstawiając żadnych dowodów na to, że podejmuje działania w celu zrealizowania umowy, lecz napotyka trudności nie ze swej winy. Z przedstawionego materiału dowodowe właśnie taki obraz wyłania się pozwanej spółki, która na przestrzeni kilkunastu miesięcy poza dokonaniem pomiarów i ustaleń z klientami (powodami) nie poczyniła nic, co zbliżałoby ją do realizacji umowy, bowiem pozwany takich dowodów nie przedstawił sądowi. Niezaprzeczalnym pozostawało, iż dochowanie przez pozwanego terminu umownego już w czerwcu było niemożliwe i na przestrzeni kolejnych miesięcy nadal takie pozostawało. Pozwany nie dał żadnego powodu, zarówno stronie powodowej jak i sądowi, do uznania, że w okresie listopad/grudzień rzeczywiście doszłoby do montażu przedmiotowych mebli. Dlatego też w ocenie sądu z przyczyn leżących wyłącznie po stronie pozwanego nie doszło do wykonania zawartej umowy i pozostania w opóźnieniu przyjmującego zamówienie pozwanego.

Zgodnie z art. 394 § 1 k.c. w braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju, zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron, druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej. Przepis ten znajduje swoje odzwierciedlenie w przedmiotowej umowie, a także stanowi jedną z podstaw prawnych roszczenia powodów.

Przesłanką uprawnienia strony odstępującej od umowy do zachowania otrzymanego zadatku, a jeżeli go sama dała do żądania sumy dwukrotnie wyższej jest niewykonanie umowy przez drugą stronę z powodu okoliczności, za które tylko ona ponosi odpowiedzialność (por. wyrok SN z dnia 20 stycznia 2016 r., V CSK 293/15, LEX nr 2012114). Powyżej wskazane dowody i wykazane okoliczności wskazują, że to po stronie pozwanego leżą przyczyny niewykonania umowy. Przytoczone argumenty są aktualne również co do żądania powodów w zakresie zwrotu zadatku i jego dwukrotnej wysokości.

Wskazane powyżej okoliczności stanowiły, w ocenie sądu, usprawiedliwienie dla złożenia przez N. i P. P. oświadczenia o odstąpieniu od umowy, a w konsekwencji do żądania zwrotu spełnionego świadczenia w postaci zadatku (10.000 zł), dwukrotnej wysokości zadatku (10.000 zł) oraz połowy uiszczonej sumy zamówienia (37.500 zł) w łącznej wysokości 57.500 zł.

Mając powyższe na uwadze sąd zasądził od pozwanego solidarnie na rzecz powodów kwotę 57.500 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 5 listopada 2021 r. do dnia zapłaty. Wskazana kwota została zasądzona solidarnie na rzecz powodów w myśl art. 367 k.c. w zw. z art. 369 k.c.

Roszczenie o odsetki ustawowe za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego znajduje oparcie w treści art. 481 § 1 i 2 k.c. Zgodnie z treścią przepisu art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Dłużnik popada w opóźnienie jeśli nie spełnia świadczenia pieniężnego w terminie, w którym stało się ono wymagalne także wtedy, gdy kwestionuje istnienie lub wysokość świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2003 r., sygn. II CK 146/02). W niniejszej sprawie pozwany został wezwany do zwrotu zadatku (10.000 zł), dwukrotnej wysokości zadatku (10.000 zł) oraz połowy uiszczonej sumy zamówienia (37.500 zł) pismem doręczonym pozwanemu w dniu 25 października 2021 r., w którym wskazano termin płatności 10 dni od dnia otrzymania wezwania. W związku z tym termin na uregulowanie przez niego należności upływał z dniem 4 listopada 2021 r. Zasadnym zatem było żądanie odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia od dnia następującego po tym dniu tj. od dnia 5 listopada 2022 r.

Na tych podstawach sąd orzekł jak w punkcie I (pierwszym) wyroku.

Pozwany (...) sp. z o.o. w K. przegrał proces wytoczony przez N. i P. P. w całości i o kosztach procesu sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Przepis art. 98 k.p.c. stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (§ 1). Na koszty te składa się uiszczona przez powoda opłata od pozwu w kwocie 2.875 zł, kwota 5.400 zł odpowiadająca stawce minimalnej określonej w § 2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800) oraz opłata skarbowa od złożonego dokumentu pełnomocnictwa procesowego w kwocie 17 złotych. Razem koszty te wyniosły sumę 8.292 zł. Na tych podstawach sąd orzekł jak w punkcie II (drugim) wyroku.

Powództwo wzajemne wytoczone przez (...) sp. z o.o. w K. nie zasługiwało w żadnym zakresie na uznanie. Pozwany (powód wzajemny) nie przytoczył żadnych dowodów potwierdzających zasadność wywiedzionego powództwa. Sąd miał na uwadze, że artykuł 6 k.c. i art. 232 k.p.c. nie określają jedynie zakresu obowiązku zgłaszania dowodów przez strony, ale rozumiane być muszą przede wszystkim i w ten sposób, że strona która nie przytoczyła wystarczających dowodów na potwierdzenie swoich twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu co do tych okoliczności na tej stronie spoczywał. Ponadto samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności (art. 227 k.p.c.) powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą (wyrok Sądu Najwyższej z dnia 22 listopada 2001 r. I PKN 660/00, LEX nr 80854). W związku z powyższym, jeżeli materiał dowodowy zgromadzony i przedstawiony przez strony do oceny sądu nie daje podstaw do dokonania odpowiednich ustaleń faktycznych, sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z nieudowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów.

Taka też sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie. Powód wzajemny poza gołosłownymi twierdzeniami nie udowodnił stawianych tez. Przede wszystkim nie wykazał, że na poczet umowy wykonał szereg prac i zakupił materiał na wykonanie zamówienia.

Dlatego też wobec nieudowodnienia żądania powództwo wzajemne należało oddalić, co też sąd uczynił orzekając jak w punkcie III (trzecim) wyroku.

Powód wzajemny (...) sp. z o.o. w K. przegrał proces wywołany powództwem wzajemnym w całości i o kosztach sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Przywołany przepis stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (§ 1). Na koszty te składa się kwota 3.600 zł odpowiadająca stawce minimalnej określonej w § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800). Na tych podstawach sąd orzekł jak w punkcie IV (czwartym) wyroku.

Sędzia Robert Tomikowski